12.25.2010

Tuwad



Udtong tutok kadto sa dihang naamigo nako ang tawong-grasa sa dalan Colon. "Bilyonaryo ko sauna, bai," miigon siya kanako. "Nya, asa na man imong bahandi?" miingon ko kaniya. "Akong gidaoban tanan," maoy iyang tubag. "Ngano man?" nangutana ko. "Ay dah, mao gihapon dili madala sa imong kamatayon," maoy iyang tubag. "Mao lagi. Pero gamit man god na ang--" Wala nako matiwas ang buot unta nakong isulti kay mituwad mag kalit ang hanggaw. "Kuyawa!" nakaingon ko. "Unsa man pod na imong gibuhat, bai?" nangutana ko niya. "Wala lang god. Trip lang," mitubag siya dayon hinayhinay nga milakaw. Gisuhid nako iyang gibuhat apan gikataw-an kos mga tawo. "Tan-awa nay buang!" misyagit ang usa ka upawng lalaki samtang nagtudlo kanako. Nangatawa ang nagpanong estudyante sa USJR. Mihunong sa ilang tagsa-tagsang gipangbuhat ang katawhan sa init ug makapaso nga dalan sa Colon. Giundangan nila ang ilang daman, plano sa pagpanulis, ilang paghunahuna sa kagutom, trabaho, pagpahingi sa kilid-kilid. Ang tig-ayog relo mihunongs pagkurikuri sa gubaong Rolex. Mihilom ang mga manindahayg dvd nga x. Nakamata ang batang hubo nga natulog daplins kanal. "Wow! Adika o," gisultihan sa burikat ang iyang bugaw, kinsa, misuon sa akong gibuhat ug miatubang pa kanako. "Ha ha. Lingaw lagi ni, brad?" misyaok ang bangasong paok. Taudtaod, nangabot ang mga taga-SunStar ug ila kong gikamerahan, giinterbyu, gibalita. "Nganong nag-ingon ana man ka, sir?" maoy pangutana sa reporter sa dihang iya kong giinterbyu. "Gipul-an nako sa dagway ani atong kalibotan god. Kon magtuwad ka imong mamatikdan ang mga wala nimo nabantayan sa dihang magbarog ka. Imong makita ang mga butang nga wala nimo mahikit-i sukad. Matubag ang mga pangutana nga nagsamok sa imong hunahuna. Makahatag kinig paglaom sa mga tawong nawagtangan nag paglaom. Mao ni ang matuod nga rebolusyon. Mao ni ang sakto nga buhaton sa tawong adunay relihiyon," ako siyang giingnan. Ug tuod man, tungod ato nga mensahe misikat ko. Gibuhatan kog bibliya sa akong dose ka babayeng apostoles, ug naa na koy kaugalingong pasundayag sa telebisyon. Gitukoran pa ko nilag rebulto ug simbahan. Gipagwapo kos mga espesyalista. Gitarong akong ngipon, gipataas akong ilong. Usa na ko karon sa pipila nga nagpadagan, nagpaandar sa makinarya sa kalibotan. Samtang naligo ko sa jacuzzi uban ang tulo ka sikat nga sexy star, gitawag kos akong sekretarya kay naghulat daw akong suod nga higala sa sala. Nagsul-ob kog robe ug akong giadto akong bisita. "Komosta, bai?" miingon akong amigong tawong-grasa nga dugay ko nang gilubongs kalimot. Nakuratan ko gamay. "OK ra, bai," miingon ko. "Ikaw, komosta?" Mikalit siyag ngisi, apan iyang tingsi adunay pasabot. "Miari ko, bai, para maningil." misulti siya. "Ha? Wa man seguro koy utang nimo, bai," miingon ko. "Wala?" miingon siya, iyang tingog nag-anam-anam og kakusog. "Wala?! Imong gikawat akong ideya, bai. Imo kining gikuhaan, gipun-an, gihugawan. Gigamit nimo kini para makasapi. Usa ka ka walay puangod nga kawatan!" "Bai," miingon ko niya kay wa na koy laing masulti. "Puyde man ni nato estoryahan og tarong." "Ulahi na ang tanan," miingon siya ug kalit kaayong mikuot og tirador gikans iyang bolsa. "Ayaw, bai," mihangyo ko kaniya, kahilakon. "Ayaw intawon!" "Unsay ayaw, bai?" nangutana akong amigo nga nagtuwad nga nag-atubang nako nga nagtuwad sab sa init ug makapaso nga dalan sa Colon. "Aww," mitubag ko, unya mibarog og tarong. "Kapoy man diay ning tuwad-tuwad, bai, sa?" miingon ko kaniya. "OK ra man sab," miingon siya kanako. "Naanad na man ko god."

--CD BORDEN
Mabolo, Dakbayan sa Sugbo

12.21.2010

ang panahon ug ang kagahapon



(alang sa among irong si brando)

naunsa ba intawon ning panahon
misutoy mag dagan
wa na nuon nimo magukod
dihang akong gilabay
aron imong puniton
sa atong nataran?

apan ayaw kabalaka
kon wa nimo siya madakpi
madalag balik sa akong kamot
wa koy kahiubos nimo.

nasayod ko, sa una pa lang daan,
di na nimo siya magukod
kon iitsa nako sa atong nataran.
molayat siya ngadto sa laing luna.

higda na lang usa sa sawog
kahibawo kong gikapoy
ug gihangak ka pa
sa paggukod niya.

katulog kon mahimo...
hagok lang unya kay sa imong damgo
mangadto ta sa panganod
ug dungan tang manan-aw
sa mga esena dihang imong gigukod
ang atong kagahapon.


--PIERO ALDAYA
Carcar, Sugbo

12.20.2010

#4


      ang kalayo                
dalag ang kahayag
         sa sinubong



            kainit nga
                          mipaso, miduot
                ilawom sa



               kalag. Ang
                         napuno sa mga
         lapida



       naghulagway sa
                     gilubong
         gahapon



            mga ngil-ad
                           semento ug bato
                  nag-alirong



        dako, ug patay)
                                   mga kahoy
           atong gipangatkat



              kita—unya
                             pa sa
               atong nabati



           o bationon
                        sa bakanti
       panghunahuna
  
                 patay susama
                                      nato
         gidula nato



          Asa na
                 ? Nausab
           ang tanan           



           sa ngitngit
                     kita
                ug paghigugma



     nibundak ang
                           tanan (ikaw
            —Namulak.

--CD BORDEN
Mabolo, Dakbayan sa Sugbo

12.18.2010

nangita sa kaugalingon


Gipangita ko si AKO
Kon unsa ang pagka-SIYA

Aron ukayon ang kamatuoran,
Mikagiw ko sa halayo
Gikatkat ko ang kabungtoran
sa kalasangan nangilyupo
Gisawom ko ang kadagatan
sa ukoy nakigminyo

Apan wa pa, wa pa gyod hikit-i
basin ugma damlag

--GEE FAMILGAN
Argao, Sugbo

12.16.2010

pahinungod sa history teacher



imong baba naabot na sa Athens
gabatbat sa mga pulong nga gilubong
sa mga pantiyon sa kalimot


imong gikaykay ang menteryo sa kahilom
aron habwaon
ug banhawon
ang kalabira sa kagahapon
nga sa makausa gibilaran
sa mga Romanong nagbaraha

pwerti man ang imong libak ni Julius ug Alexander
wa ka mahadlok,
wa ka giungo o gidaman
di man pod sila maguol,
sila pay magpasalamat kay tungod nimo sila nasikat

imong baba nga nagbuwa-buwa
maoy nagtutho sa nag-ango-angong orasan
ug nagpabata sa tigulang nilang kasaysayan

--JESSREL GILBUENA
Santa Fe, Isla sa Bantayan

12.15.2010

uwan init pista sa langit


uwan init pista sa langit
"gawas ayaw mahilantan ka unya,"
kanako Mama ingon ni
nagkatawa ako mitan-aw kaniya
uwan init pista sa langit
ang kainit sa kabugnaw gasagol
alimuot kay dili kay tugnaw dili
ang Adlaw maayo gani ug Uwan
magkasinabot
ambot sa kaha lang tawo;

--CD Borden
Mabolo, Dakbayan sa Sugbo

12.14.2010

kalainan sa balak nga tinemplahag beer ug gatas





sa pagbasa og balak
daw may antiyohos atong mata
nga ang grado mag-usab-usab
nag-agad kinsay gasuwat
sa atong gibasang balak.

hinungdan nganong
hanap ang balak
niadtong palahubog nga balakero
kay nakainom atong antiyohos
ug nahubog sa gitagayng mga berso.

samtang makadani
kadtong balak
nga giligoan sa tam-is nga gatas
kay nakainom atong antiyohos
ug himsog nga mibasa sa mga berso.

ang balak nga naghubog
sa atong antiyohos
dili dayon silotan sa salaod
nga di masabtan
kay basin lisoonon, tuyokonon
lag gamay atong antiyohos
aron masabot niini iyang kahulogan.

ug ang balak nga nagpainom
og gatas sa atong antiyohos
dili usab dayon hatagag ganti
kay basin makalumos ra kini
sa atong antiyohos
tungod sa kadaghang gatas
nga gisagol sa iyang balak
ug lupig pay hubog sa pagkailad.
basin way bitamina diay tang makuha,
apan dayabetes aduna.

--PIERO ALDAYA
Carcar, Sugbo

12.13.2010

eklipsi


bahalag usahay
basta dili imposible
ang hawang kong adlaw tandayan sa landong sa imong bulan


--JESSREL GILBUENA
Santa Fe, Isla sa Bantayan

12.12.2010

odesiya


(alang sa among iring nga si joaquin)

dong,

talawan, talawan
kaayo ang kalibotan!
modagan, modagan siya...
paspas kaayo
apan mobalik ra
sa iyang agi.
sundan siya sa buwan,
tuyok-tuyokan
apan pasagdaan ra niya.
di niya kasab-an!
molibot lamang siya
sa adlaw—way planong
motipas sa iyang
naandang ruta.
apan, sama sa naandan,
usa ka tuig gayod
ang iyang igahin
sa usa ka libot
pagtuyok sa adlaw.
pasagdaan lang sad niya
nga tuyok-tuyokan
siya sa buwan—tres sentos
saysentay singko ka tuyok
sa usa niya ka panaw
libot sa adlaw.

dako kong pagtuo
nga nalipong na siya, dong,
nagbarag-barag nag subay
sa iyang naandang panaw.
apan, unsay kalainan
nimo sa kalibotan,
dong?

imong higala,
nicko

p.s.
gibunalan ko na
si taz, huwaton ka
namo unyang alas siyete
andamon namo
imong pagkaon—
dagan, dagan na
kay nakit-an
ka nang taz,
gukdon na sad ka niya:
naanad na man god na siya
nga alas diyes ka mokaon.
ug di pod na siya
mopatuog bunal,
mobalik ra gihapon
sa pagpanggukod nimo.

--PIERO ALDAYA
Carcar, Sugbo